“Ik heb een grote weerstand tegen het verheerlijken van de ‘grote ontdekkingsreizigers’, zijn fascinatie voor ‘koppensnellers’ en het gebruik van het woord inboorlingen”, schrijft documentairemaakster Sunny Bergman op haar Facebook-pagina. Hoewel zij er nog wel aan toevoegt dat hij het woord inboorlingen “to be fair” niet zelf gebruikt, beschuldigt zij O’Hanlon ervan dat “hij ‘de ander’ exotiseert in zijn benadering, in plaats van dat hij onderzoekt”. Vervolgens vraagt zij zich af hoe zij haar weerzin tegenover hem moet duiden in een interview dat zij nog met hem zal hebben.
Arrogantie van het christendom
Om na te gaan welke ‘weerzin’ zij tegenover O’Hanlon zou kunnen voelen bekijk ik nog een aantal afleveringen waarin ik hem met zijn koffer door de drek van menig tropisch regenwoud zie zeulen. Afleveringen die beginnen met de vermelding dat zijn vrienden beweren dat hij in de verkeerde eeuw is geboren, waar hij het zelf hartgrondig mee eens is.Ik laat mij meevoeren door de meeslepende verhalen van ontdekkingsreizigers die hij voorleest en door de wijze waarop hij zich onderwerpt aan plaatselijke gebruiken. In de aflevering over de ‘rubberdief’ Wickham vraagt hij zich af waarom hij steeds weer eindigt in een donkere hut met een “walgelijk ontbloot bovenlijf”, om te constateren dat dit waarschijnlijk komt doordat hij als domineeszoon altijd al een grote weerstand had tegen de arrogantie waarmee het christendom de waarheid verkondigt en dat hij daardoor een zwak ontwikkelde voor wat hij de “do-it-yourself-priests” noemt.
Hallucinerend poeder
Ik vind het aandoenlijk om de oprechtheid te zien waarmee hij zich overgeeft aan sjamanen en moet ineens denken aan een fascinerend boek dat ik jaren geleden las over de Yanomami-indianen in het Amazonegebied. De auteur beschrijft hierin hoe hij zich onderwerpt aan een heftig ritueel waarbij hij zich door het Yanomami opperhoofd via een buis een hallucinerend poeder in beide neusgaten laat blazen waarna hij zo’n beetje knock-out gaat.Maar wacht eens even, was de auteur van dat boek niet Redmond O’Hanlon? Ik zoek het op en vind het boek ‘Tussen Orinoco en Amazone’ dat inderdaad geschreven is door Redmond O’Hanlon en dat gaat over zijn reis door het gebied van de toen nog amper ontdekte Yanomami.
Exotische’ details
Beste Sunny, ik denk dat iemand die exotische oorden bezoekt en daar op een originele manier verslag van doet niet ook per se ‘exotiseert’. O’Hanlon geeft duidelijk aan dat hij zich in zijn programmareeks wil verplaatsen in zijn ‘helden’ die uiteraard anders dachten dan wij nu doen en waar je dan ook niet naar moet kijken vanuit de ideeën van onze tijd. De kracht van de serie is dat hij je meevoert in een andere tijd en een andere wereld, met daarbij nog het fenomenale oog van O’Hanlon voor de (voor mijn part) ‘exotische’ details.In ‘Tussen Orinoco en Amazone’ schrijft hij bij zijn eerste ontmoeting met de Yanomami-indianen: “Toen ik ze van dichtbij bekeek zag ik dat ze overdekt waren met kleine bloedvlekjes: ze hadden zo te lijden gehad van kriebelmuggen dat op hun lichaam geen plekje meer over was voor een nieuwe beet.” Ik zie Redmond O’Hanlon voor mij, zelf ook helemaal vol muggenbeten en met zijn laarzen diep weggezakt in de modder. Een Engelsman die zodra hij met zijn koffertje (waarin waarschijnlijk ook wel malariapillen) het oerwoud instapt een beetje indiaan wordt. Of een 19de eeuwse ontdekkingsreiziger.
zie ook http://www.frontaalnaakt.nl/archives/een-beetje-indiaan.html
